Mijn zuster Trix had kanker en in 2017 kwamen we in “het medische circuit” terecht met de zekerheid dat ze niet te genezen was. En vanaf toen, maar ook al na de dood van onze ouders, hadden we van tijd tot tijd gesprekken over doodgaan, dood, cremeren, uitvaartdiensten en degenen die je daarbij terzijde kunnen staan. Zij gaf zo nu en dan aan “ik wil niet in een kist” en ik zei ”ik wil je hier laten opbaren en mensen kunnen ontvangen om te condoleren”.
Intussen waren we naar een uitvaartbeurs geweest, waar vooral Trix veel informatie had gehoord en adressen verzameld.
Uiteindelijk begin 2020 toen we zo ver waren, dat we een wade uit wilden gaan zoeken, kwam de eerste lockdown. Er ging een jaar voorbij voor we weer op dat punt stonden en in juni 2021 een afspraak maakten bij Atelier José Glas van b.v. Rouwdoeken, folder gevonden op de uitvaartbeurs. Inmiddels had Trix begin mei na overleg met de oncoloog alle behandelingen en medicatie stopgezet.
De stof voor een wade was binnen een paar minuten gevonden: voor de buitenkant heel zacht blauwe stof die je alleen maar wilde aaien en prachtig witte zijde voor de binnenkant. En er werden afspraken gemaakt voor een heel mooi “nachthemd” van dezelfde zijde. Trix wist duidelijk wat ze wilde, maar voor mij was het allemaal nieuw en het stond heel ver van me af. Dat liet ik aan José blijken en zij gaf ons het telefoonnummer van Nienke Blom van Libelle uitvaartbegeleiding met het advies: vraag of ze een avondje komt praten, zij kan antwoord geven op al je vragen en dan krijgen jullie een duidelijk beeld van wat er allemaal mogelijk is en hoe alles in zijn werk gaat.
Thuis direct de website van Nienke gezocht en gelezen, dat voelde goed. Met Nienke een afspraak gemaakt en inderdaad kon ze antwoord geven op al onze (vooral mijn) indringende vragen. Het was heerlijk: voor haar komst zag ik voor mezelf na de dood van Trix alleen maar een groot zwart vlak met mijzelf daar helemaal alleen in. Na die avond was er na Trix’ dood uitzicht op nog een stukje eigen leven. En wisten we samen: “haar willen we graag als begeleidster, wat een mooi mens.”
Zo gingen we een gezamenlijk traject in van gesprekken over kwaliteit van leven, levenseinde, levensbeëindiging, loslaten, kwaliteit van leven, opbaren zonder koelelement, pijnbestrijding, kwaliteit van leven, lichte balseming Thanatopraxie), uitvaart dienst, over kosten, een baar uitzoeken en de problemen met Yarden. Het was veel en er kwamen telkens nieuwe elementen bij. Vooral: geen afscheidsbijeenkomst in het crematorium (Schagen), maar in een laagdrempelige ruimte: ’t Centrum in Stroet. Maar voor mij een zorgelijk punt: bijeenkomst van een uur a anderhalf uur, hoe vul ik dat? En het was heerlijk dat ik dit allemaal met Trix kon bespreken (tot en met de tekst van de rouwkaart en -advertentie ) en dat Nienke daarbij praktische mogelijkheden aandroeg en voor de uitvoering zorg droeg.
Trix gaf aan: “dan doe je een muziekje, daarna spreek jezelf, dan doe je weer een of twee muziekjes en dan is er vast nog wel iemand die wat wil zeggen. En ja, het hoeft niet allemaal zo treurig en zwaar, er mag gerust ook gelachen worden.” En ze maakte een lijstje wie ik kon vragen om muziek te maken en wat voor muziek en iedereen zei ja. Op het allerlaatst liet ze weten heel graag Paul Moes met zijn Wheelbarrow Band op haar afscheidsbijeenkomst te hebben, “maar dat kunnen we haast niet vragen nu zijn restaurant eindelijk weer open mag na al die maanden”. Ik vroeg het Paul en “natuurlijk wil ik dat voor Trix doen!” Het werd een aangrijpend en hoogst indrukwekkend optreden.
“En op de vastgestelde tijd verlaat jij met “de getrouwen” , die de baar dragen, de zaal om naar het crematorium te gaan. Voor de achterblijvers moet er dan koffie/ thee/ frisdrank zijn en belegde broodjes”. Die “getrouwen” had zij ook zelf uitgezocht onder onze allerliefste vrienden, ook die waren allemaal bereid om de baar te dragen. Soms hebben Nienke en ik teveel over deze afscheidsdienst gepraat en zei mijn zuster: “uitvaart, uitvaart, maar ik ben er nog hoor.” Maar zij was zelf al vroeg begonnen om door een bevriende kunstenaar een prachtige rouwkaart te laten tekenen!
Trix wilde erg graag haar 80 ste verjaardag vieren met een heel klein groepje “getrouwen” en ofschoon ze toen al heel zwak was, is dat gelukt en ze heeft genoten. Maar daarmee was alle levenskracht op en moest snel alles in gang gezet worden om een paar dagen later de euthanasie te kunnen laten plaatsvinden. Dit ging allemaal in rust en harmonie, ze was er helemaal klaar voor. En haar overlijden was eigenlijk een heel mooi moment.
Zodra die avond alle formaliteiten afgerond waren kwam Nienke om samen met Maaike Bakker (van Afuitex Post Mortem Support) Trix te verzorgen. Dit ging met veel liefde en respect, in grote rust en het was heel mooi om van nabij mee te maken zonder er zelf bij te hoeven helpen. Toen kregen we het nog even heel druk, want het bed moest afgebroken worden om ruimte te maken voor de baar op prachtige houten, van Nienke geleende pootjes.
Hierna volgde een week dat Nienke elke dag langs kwam en er waren twee momenten van condoleren, waarbij ook weer Nienkes professionele uitrusting bleek. Mooie statafels, keurig afgerokt voor de condoleanceregisters. Mooie bedrijfskleding, mooi verzorgde teksten over de coronamaatregelen en noem maar op. Handgel i.v.m. corona. Trix had 100 kleine duifjes besteld om mee te geven aan iedereen die kwam condoleren of aanwezig was bij de afscheidsbijeenkomst.
Dan het vervoer van huis naar de zaal en later van de zaal naar het crematorium: Nienke opperde: Brenda heeft een witte bus. De rouwkaart, met inlegvel als uitnodiging voor de afscheidsbijeenkomst, Nienke schreef de adressen met de hand zodat we geen etiketten hoefden te gebruiken.
Ondertussen groeide en groeide die afscheidsbijeenkomst, want na de muziekjes kwamen er gedichtjes, een toespraakje namens de Partij van de Arbeid en op de laatste avond het aanbod van een ballet, gedanst door twee jonge zeer geliefde vrienden. Door mij in verband met de coronamaatregelen eerst geweigerd, maar na enige aandrang toegezegd. En laat op vrijdagavond nog: “ik wil haar zegenen voor we haar de zaal uitdragen”.
Door Nienke werd hier een tijdsschema van gemaakt en een programmaboekje samengesteld met alle teksten er in afgedrukt. Zo mooi, zo verzorgd! Al het drukwerk is geleverd door Print Factory uit Broek op Langedijk, ook weer zo’n pareltje uit Nienkes netwerk.
Op vragen van Nienke over: geluids- of video opnamen van die afscheidsbijeenkomst, zelfs foto’s had ik aldoor “nee” gezegd, maar Nienke zei uiteindelijk; “laat die fotograaf nou maar komen, want er gebeurt die middag te veel dat je dat allemaal goed in je kunt opnemen. En dan is het prachtig als je goede foto’s hebt. De fotograaf die ik weet, daar heb je geen last van, je merkt niet eens dat ze aan het werk is. ” Dus dat werd ook nog op vrijdagavond geregeld met Yvette Vlaar, gespecialiseerd in afscheidsfotografie. Wat ben ik daar later dankbaar voor geweest, want het is een heel mooie reportage die ik in het begin dagelijks bekeek en beluisterde, dikwijls samen met anderen.
Veel van de aanwezigen noemden later de afscheidsbijeenkomst “een heel bijzondere middag”, “ik vond het aangrijpend”, die Wheelbarrow Band: dat ging regelrecht je hart in”, “Daar krijg ik nog kippenvel van”.
Maar zelfs toen waren we nog niet klaar: een dankadvertentie had geen zin omdat we daarmee niet onze doelgroep zouden bereiken. Dat werd dus een bedankkaart met een foto van Trix tijdens een feest 2 jaar daarvoor: Nienke stelde een bepaalde vorm voor zodat dit kaartje rechtop kon staan, binnenin ruimte had voor een persoonlijke groet en mijn bedanktekst op de achterkant.
En doorlopend had Nienke een uitstekend overzicht van de gemaakte kosten zodat we nergens voor een verrassing kwamen te staan.
Nienke pakt alles aan met grote professionaliteit en met prachtige sterke vrouwen in haar netwerk. Maar zij is zo’n warme persoonlijkheid die zo veel voor de nabestaande betekent, dat ik op dit hele traject dat we zo samen hebben afgelegd, met diepe dankbaarheid en voldoening terugdenk. En soms, als ik in de natuur iets heel moois zie, denk ik wel eens: dit zou Nienke ook prachtig vinden.
Haar professionaliteit komt ook sterk naar voren in de twee door haar samengesteld en uitgevoerde magazines, waar je ook heel veel antwoorden op vragen kunt vinden.