Woorden roepen gevoelens op. Dat zal niet bij iedereen eenzelfde gevoel zijn. Al zal menigeen het verschil tussen een ‘lijk’ en een ‘lichaam van een overleden dierbare’ wel ervaren.
Zijn er ook woorden die we wel gebruiken, én waar een alternatief fijn voor zou zijn? Wat te denken van het woord ‘gecondoleerd’? Ik merk dat ik het steeds minder gebruik. Een zoektocht naar een nieuw woord houdt me bezig.
Het kijken naar de betekenis van woorden kan ook iets opleveren. Het woord ‘afleggen’ vind ik zelf, in de betekenis van het verzorgen van een overledene, een naar woord. Als je kijkt naar de oorsprong, betekent het ‘het lichaam legt de ziel af’. De ziel wordt vrij van het lichaam. Het lichaam is slechts een omhulsel. Dan voelt het woord voor mij heel anders.
‘Condoleren’ betekent ‘rouwbeklag betuigen’. Dat doet voor mij nog steeds zwaar en wat ouderwets aan. Voordeel is wel dat iedereen begrijpt dat je het goed bedoelt. Het komt van het Latijnse ‘dolēre’ (‘pijn hebben’ / ‘zich gekrenkt voelen’ / ‘treuren over’).
‘Vaarwel’ betekent ‘het ga je goed’ / ‘vaar wel’. Zelf had ik bij ‘vaarwel’ de betekenis ‘tot nooit meer ziens’. Hoe dat komt, dat weet ik niet. Nu ik de - voor mij nieuwe - betekenis heb gezien, geeft ‘vaarwel’ me een heel ander gevoel. Fijn dat dit ook kan veranderen!
Ik merk dat ik een bewuste woordkeuze hanteer. Ik zeg:
'overledene' in plaats van 'lijk'
'milieuhoes' in plaats van 'lijkzak'
'rouwauto' in plaats van 'lijkwagen'
'verzorging' in plaats van 'afleggen'
uitvaartbegeleider'' in plaats van 'lijkenpikker' / 'kraai'
Terug naar ‘condoleren’. Ben ik de enige die hier last van heeft? Kunnen we iets met dit woord? Ik kom er niet echt uit.
Alternatieven zijn:
• ‘Mijn deelneming met uw verlies.’
• ‘Mijn medeleven met het overlijden van jouw …’
• ‘Wat verdrietig dat je ... overleden is.’
• Een knuffel geven.
• Gewoon ‘er zijn’ bij iemand die verdriet heeft, luisteren en aandacht geven.
Dit artikel verscheen eerder in het magazine 'Jouw gevoel'