Er zijn zóveel overeenkomsten tussen een geboorte en een overlijden, dat ik er heel graag aandacht aan besteed in dit magazine. Het kan mogelijk je kijk op het einde van het leven wat verzachten. En zoals niet alles bij dood zwart, zwaar en naar hoeft te zijn; zo is ook niet alles rondom baby’s zoet, roze en fijn.
Elementen
Wanneer je kijkt naar de dingen die we kennen van een geboorte, kun je die naast soortgelijke elementen van een periode van afscheid zien:
geboortekaartje - rouwkaart
eerste ademteug - laatste ademzucht
beschuit met muisjes - koffie met cake of borrel en bitterbal
het eerste badje - laatste verzorging
wiegje - kist of mand
kraamvisite - condoleance
kraamtranen - tranen van rouw
doop - absoute
In beide situaties gaat de aandacht naar een persoon, die komt of gaat, en wil je deze persoon liefde en aandacht geven.
Mogelijke keuzes
Wanneer we het proces van de daadwerkelijke bevalling erbij nemen, en de diverse mogelijkheden op medisch gebied, dan dringt een andere vergelijking zich op:
‘natuurlijke’ bevalling - ‘natuurlijk’ overlijden
ruggenprik - palliatieve sedatie
keizersnede - euthanasie
Uiteraard is er veel over te zeggen, en er zijn genoeg nuances aan te brengen, maar er zijn zeker ook overeenkomsten. Belangrijk is ook het besef dat er, samen met een begeleidende arts, keuzes mogelijk zijn.
Begin en einde
Zo kun je ook kijken naar mensen aan het einde van hun leven, ten opzichte van mensen aan het begin van het leven:
kinderwagen - rollator of rolstoel
voeren - helpen met eten
luier - incontinentiemateriaal
praten ga je nog leren - praten wordt lastiger
frustratie: meer willen - frustratie: minder kunnen
blij als een kind - gevoeligheid / zuiver
donker en licht onderscheiden lukt - zicht wordt minder
Vragen des levens
Er zijn nog genoeg vragen, niet om op te lossen, maar om op te kauwen:
• Wat is kwaliteit van leven? En hoe bepaal je dat?
• Hoe kan een persoon zich uiten? Kinderen hebben een eigen taal, brabbelen in zichzelf. Ouderen hebben dat soms aan het einde van hun leven ook – hoe kunnen we hen leren verstaan?
• Hoe zou je zelf benaderd willen worden?
• Waar kom je vandaan, vóór de conceptie, en waar gaat je ziel/energie naartoe nadat het leven uit je lichaam is? Welk proces ga je door? We worden wel-kom geheten en als je weggaat wensen we je vaar-wel.
• Waar heb je rondom je geboorte en overlijden invloed op, en waar niet op? Die invloed bij een geboorte ligt bij de ouders. Het bewuste stuk aan het einde van een leven – in de allerlaatste fase – ligt vaak ook bij de naasten. Vooraf kun je hierover spreken en je eigen idee delen.
• Het zou mooi zijn wanneer we iets van de (on)mogelijkheden van mensen aan het einde van hun leven, kunnen vergelijken met het begin van het leven. Kinderwagens, luiers, drinkflessen en andere hulpmiddelen worden als gewoon beschouwd. En rollators, incontinentie-materiaal, tuitbekers zijn ook helpend. Het hoort allemaal bij het leven.
Dit artikel verscheen eerder in het magazine 'Jouw gevoel'